Vele brouwers rekenen hun recepten uit met brouwsoftware, of met een excelsheet..of een app... Dat is goed..maar velen weten niet welke berekeningen hier achter zitten en hoe dit werkt. Dit leg ik uit in dit artikel. Je hoeveelheid benodigde mout (globaal) en hoe je dat bepaald. Dit kun je vrij simpel zelf uitrekenen.... Echter moet je hiervoor een paar dingen weten en begrijpen....

Extract fine grind

In de mout analyse van vele mouten vindt je deze waarde (extractie droge stof) . Die analyses kun je vaak downloaden vanaf de website van de leverancier en/of de mouterij. Deze waarde is belangrijk ! Deze analyse wordt op kleine schaal gedaan door de mouterij zelf en geeft aan hoeveel suikers er theoretisch maximaal uit de mout gehaald kan worden. Meestal is dit voor basis mouten tussen de 80 - 83%. Dat wil zeggen dat je per kilo mout maximaal 800 - 830 gram suiker er uit kan halen. Voor cara mouten ligt deze waarde uiteraard lager (tot 69% bij hele donkere mouten).

Stamwort gehalte in Plato

Hobbybrouwers rekenen veelal nog met SG ( soortelijk gewicht ). Maar het is soms handiger om met graden Plato ( °P) te rekenen. Deze eenheid is gedefinieerd als aantal gram suiker per 100 gram oplossing, dus eigenlijk het gewicht % suiker van de oplossing. Voor het gemak kun je ook zeggen het aantal gram suiker per 100 ml (rekening houdend met een kleine afwijking). Dus globaal is 1 °P 10 gram suiker per liter wort (of bier). 1°P is ongeveer 4 SG punten. Dus globaal gezegd °P = (SG - 1000)/4

Rendement

Bij het brouwen heb je natuurlijk te maken met een rendement. Oftewel hoeveel suikers haal je er werkelijk uit ten opzichte van wat theoretisch mogelijk is. Dit rendement wordt bepaald bij het filteren van je maisch. Bij het maischen ga ik ervan uit dat je vrijwel 100% van je zetmeel omzet naar suiker. Je rendement wordt dan o.a. bepaald door je snelheid van filteren, je methode van filteren (hevel filter of filterplaat) en temperatuur spoel water (en nog wat factoren)..

De berekening

Stel we willen 25 liter bier maken met een SG van 1060. Dit is 15°P. Dus we hebben 25 x 15 x 10 = 3750 gram suiker nodig. We gaan uit van een gemiddeld extractierendement van 80% van de gebruikte mouten en we brouwen met een brouwzaal rendement van 75%. Dus uit iedere kilo mout halen we maximaal 800 gram suiker, maar met een brouwzaal rendement van 75% wordt dat in werkelijkheid maar 800 x 0,75 = 600 gram. Dus om ons doel te halen hebben we 3750 / 600 = 6,25 kilo mout nodig.

De formule

als je dit geheel in een formule samenvat kom je hier op uit :
Kilo's mout nodig = (Volume x stamwort (°P)x10)/(Extract FG x 10 x Rendement )

Natuurlijk spelen er nog meer factoren mee, maar die zijn hier weggelaten om het simpel te houden. Dus globaal kun je deze berekening gebruiken.. In De software zal je de juiste getallen krijgen die voor jou brouwinstallatie correct zijn.

Met vriendelijke groeten,
De bierbrouwer